descriptionتوضیحات بیشتر
عصر آی.سی.تی، امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات در پنلی که با عنوان بررسی چالش‌های کسب‌وکار‌های نوپا و مشکلات استارتآپها به منظور رونمایی از این شتابدهنده برگزار شده بود در پاسخ به این سوال که چه چالش‌هایی پیش پای استارتآپها وجود دارد گفت: «مشکل اصلی استارتآپها در روابط بین‌الملل است.»
ناظمی در توضیح این که چرا روابط بین‌الملل از اهمیت بالایی برخوردار است گفت: «اولین ویژگی مهم یک استارت‌آپ مقیاس‌پذیر بودن آن است. مقیاس‌پذیری هم برای یک استارت‌آپ وقتی به مشکل برمی‌خورد که جامعه مقیاس به نقطه سربه‌سر مورد نظر برای سودآوری نرسد.»
به عقیده ناظمی، اگر استارتآپها نتوانند به خارج از مرز‌ها رفته و به‌صورت بین‌المللی سرویس‌دهی کنند با شکست مواجه خواهند شد. او با اشاره به استارت‌آپ‌هایی مانند فیلیمو یا نماوا که سرویس استریم ویدئو ارائه می‌دهند گفت: «این استارتآپها با کمترین تغییرات می‌توانند به خارج از ایران نیز سرویس‌دهی کنند. اگر نتوانند سرویس‌دهی کنند به‌مرور زمان نسبت به شرکت‌هایی که مقیاس بزرگ‌تری دارند در نقطه ضعف قرار میگیرند.» به گفته ناظمی اگر شرکت‌های استارت‌آپی ایرانی تا دو سال آینده نتوانند خارج از مرز‌های کشور فعالیت کنند، بازار‌ها به حد اشباع خواهد رسید و احتمالا بسیاری با شکست روبه‌رو خواهند شد.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، در مورد ویژگی دیگر روابط بین‌الملل استارتآپها پول هوشمندی است که سرمایه‌گذاران خارجی با خود به کشور می‌آورند. او در این خصوص توضیح داد: «پولی که سرمایه‌گذار خارجی می‌آورد، دانش قبلی، شبکه ارتباطی-اجتماعی و سرمایه‌های نمادین به همراه خود دارد.»
او با اشاره به دوران پس از برجام و پول کمی که از طریق سرمایه‌گذاری خارجی وارد استارت‌آپ‌های ایران شد گفت: «همان سرمایه‌گذاری اندک منجر به پیدایش شرکت‌های بزرگ امروزی شد و این‌ها فرصت‌هایی است که امروز از دست داده‌ایم.»
طبق گفته‌های ناظمی، دسترسی به تکنولوژی دیگر اهمیت نهفته در روابط بین‌الملل استارتآپها است. او در مورد اهمیت استفاده از زیرساخت‌های از پیش آماده گفت: «بسیاری از زیرساخت‌های مورد نیاز استارتآپها به‌صورت جهانی ارائه می‌شود و به دلیل مقیاس پایین، منطقی وجود ندارد که آنها را به‌صورت داخلی تهیه کنیم. یک اپلیکیشن موبایل حداقل از ۲۰ تا ۳۰ API خارجی استفاده می‌کند و به‌جز برخی موارد امنیتی مانند نقشه، منفعت اقتصادی ندارد که این‌ها را در داخل تهیه کنیم.»
ناظمی در پاسخ به این سوال که مسئول فراهم کردن روابط بین‌الملل برای استارتآپها چه کسانی هستند گفت: «روابط بین‌الملل یک بخش از یک کل نیست. بحث انتخابی است که نهاد‌های متولی روابط خارجه باید این‌ها تسریع کنند. توان مذاکره با طرف خارجی و انتقال پول به طرف خارجی مواردی هستند که در حال حاضر هیچ‌کدام امکان‌پذیر نیست.» او افزود: «چنین مواردی در حیطه اختیارات سازمان فناوری اطلاعات و یا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیست و ما اینجا تنها می‌توانیم خواسته خود را در این زمینه عنوان کنیم و از سیاست‌گذاران بخواهیم که به این موضوع نیز توجه کنند.»
رئیس سازمان فناوری اطلاعات در خصوص ظرفیت‌سازی برای استارتآپها توضیح داد: «ما می‌گوییم مشکل اصلی استارتآپها در روابط بین‌الملل است اما آیا اگر فردا تحریم‌ها برداشته شد همه استارتآپها می‌توانند به خارج از کشور بروند؟ مشخصا نه.» او ادامه داد: «برای این کار ابتدا باید ظرفیت‌سازی داخلی ایجاد کرد. اولین گام از ظرفیت‌سازی داخلی، داشتن یک گزارش ارزیابی بی‌طرفانه از وضعیت اکوسیستم و بازار داخلی از سوی یک نهاد بین‌المللی است.» ناظمی اعلام کرد که در همین راستا با سازمان ملل متحد همکاری‌هایی را انجام دادند تا این ارزیابی از وضعیت ایران صورت بگیرد. او افزود: «در ادامه گام دوم ایجاد یک نهاد بین‌المللی مشترک است که ما این کار را با همکاری کشور‌های آذربایجان، ترکیه و روسیه انجام دادیم و امیدواریم به ایجاد مرکزی همکاری‌های تکنولوژیکی بین این ۴ کشور باشد.»
ناظمی در ادامه به تقسیم‌بندی اکوسیستم‌های مختلف در دنیا پرداخت و گفت: «در دنیا چند مدل اکوسیستم وجود دارد، یک مدل اکوسیستم چین و آمریکاست که با توجه به مقیاس و ابعاد اقتصادی و جمعیتی که دارند با تمام اکوسیستم‌های دیگر متفاوت‌اند. به همین قابل الگوبرداری و کپی‌برداری نیستند.» او در این خصوص به ارائه مثال‌هایی پرداخت و گفت: «اگر گوگل در چین مسدود است و سرویس‌های مشابه چینی جایگزین آنها شده است باید در نظر داشت که با جمعیتی که این کشور دارد، این کار صرفه اقتصادی و توجیه دارد. » به گفته ناظمی، متاسفانه در کشور کسانی که اطلاعات کافی در این زمینه را ندارند با خواندن یک خبر در روزنامه و مجله در مورد رفتار چین در حوزه تکنولوژی، توهم کپی‌برداری و الگوبرداری از آن به سرشان می‌زند اما واقعیت این است که در اقتصاد پلتفرمی غیر از درآمد، مساله اصلی تعداد کاربر است که باید به نقطه سر به سر برسد. مثلا یک موتور جست‌وجو برای داشتن صرفه اقتصادی حداقل باید ۴۰۰ میلیون کاربر داشته باشد.»
ناظمی در ادامه دسته‌بندی اکوسیستم‌ها به اکوسیستم کشور‌های صنعتی بزرگ اشاره کرد و گفت: «کشور‌هایی که در صنایع متداول خود توانسته‌اند سهم جهانی داشته باشند در این دسته قرار میگیرند. برای مثال آلمان و فرانسه در این دسته قرار دارند که وضعیت آنها برای ما قابل توجه است.»
به گفته ناظمی دسته سوم که اغلب اکوسیستم‌های مابقی در این دسته قرار میگیرند، اکوسیستمی است که خودش را در زنجیره ارزش جهانی تعریف می‌کند. او به عنوان مثال از کشور ارمنستان نام برد و توضیح داد: «استارت‌آپ‌های ارمنستانی یک ایده را پیدا و آن را در کیک استارتر ثبت میکنند. برای ایده خود تامین سرمایه جمعی انجام می‌دهند و بعد به کشور‌هایی مانند آمریکا و فرانسه می‌روند و ایده خود را پیاده‌سازی میکنند.» او در ادامه توضیح داد: «در این کشور‌ها اکوسیستمی مانند آنچه در کشور ما است وجود ندارد. و اکوسیستم ایران از تمامی این‌ها مستثنی است. ما آنقدر بزرگ هستیم که یک سری از بازار‌ها را برای خود داشته باشیم و از طرف دیگر آنقدر بزرگ نیستیم که یک سری دیگر از بازار‌ها را برای خود داشته باشیم.»
آنطور که ناظمی توضیح داد، به همین دلیل است که در ایران پلتفرم‌های خدماتی خوبی وجود دارد. اما مشکل این پلتفرم‌ها این است که سودآوری آنها وابسته به درآمد و میزان توان مصرفی جامعه است. وقتی کاربر توان مالی کافی نداشته باشد غذای آنلاین هم سفارش نمی‌دهد و با تاکسی اینترنتی هم جابه‌جا نمی‌شود. ناظمی در انتها توضیح داد اطراف کشور ایران پر است از کشور‌هایی که اکوسیستم آنها در دسته سوم قرار دارد و با ظرفیت‌هایی که اکوسیستم استارت‌آپی ایران دارد می‌توانیم جاذب تیم‌ها و ایده‌های آنها باشیم.
