وعده جذاب هوش مصنوعی برای کشورهای در حال توسعه

عصر آی.سی.تی،  ساتیا نادلا، مدیرعامل شرکت مایکروسافت می‌گوید از این واقعیت حیرت کرده است که انقلاب صنعتی کشور محل تولدش، یعنی هندوستان را پشت سر گذاشت. تولیدکنندگان هندی به سختی از شرایط مساوی برخوردار بودند و در آن زمان بریتانیا هم رقیب و هم فرمانروای آنها بود.

تکنولوژی‌های زیادی مانند دوره‌های آموزشی آنلاین، برای کشورهای در حال توسعه بیش از رشد اقتصادی، انگیزه و فرصت فراهم کرده‌اند. بعضی افراد نگران هستند که هوش مصنوعی مولد هم جنوب جهانی (استعاره از کشورهای در حال توسعه و توسعه‌نیافته) را ناامید کند.

به نظر می‌‌رسد که تا حالا بزرگ‌ترین برندگان، گروهی از نخستین شرکت‌های غربی، استارت‌آپ‌های مستقر در سانفرانسیسکو و همچنین هفت غول تکنولوژی آمریکایی هستند که این تکنولوژی را به‌کار گرفته‌اند. در میان آنها مایکروسافت هم قرار دارد که از زمان معرفی چت جی‌پی‌تی در ماه نوامبر سال ۲۰۲۲، روی هم رفته رقم شگفت‌انگیز ۴.۶ تریلیون دلاری را به ارزش بازار خود‌ اضافه کرده است.

با این وجود اما هوش مصنوعی قرار است زندگی مردم در کشورهای در حال توسعه را هم متحول کند. این تکنولوژی همزمان که توسعه می‌یابد، می‌تواند بهره‌وری را بالا برده و شکاف‌های سرمایه انسانی را با سرعتی بسیار بیشتر کاهش دهد. مردم کشورهای در حال توسعه نباید پذیرندگان منفعل و مجهول هوش مصنوعی باشند، بلکه می‌توانند آن را به نحوی متناسب با نیازهایشان شکل دهند. جالب‌تر اینکه هوش مصنوعی می‌تواند به آنها کمک کند تا سطح درآمدی‌شان به سطح مردم کشورهای ثروتمند و پیشرفته برسد.

وعده هوش مصنوعی برای کشورهای در حال توسعه جذاب و وسوسه‌انگیز است. همزمان که این تکنولوژی در غرب ابزاری مفید و چند منظوره برای مشتریان و کارمندان است و فرآیند به دست آوردن و تفسیر اطلاعات را ساده‌تر می‌کند، مدل‌های جدید آن هم در حال خلق و ابداع شدن هستند. از آنجا که کشورهای در حال توسعه کارمندان سفیدپوست کمتری دارد، توزیع و سود این تکنولوژی برای شرکت‌های موجود احتمالا کمتر از شرکت‌های غربی خواهد بود. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده است که یک‌پنجم تا یک‌چهارم کارمندان در کشورهای در حال توسعه در معرض جایگزین شدن با هوش مصنوعی قرار دارند، در حالی که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته برابر یک‌سوم کارمندان است.

 با این حال یک مزیت متحول‌کننده بالقوه احتمالا از خدمات عمومی بهتر که بیشتر هم در دسترس هستند، به دست می‌آید. اقتصادهای در حال توسعه سال‌هاست که به خاطر کمبود کارمندان تحصیلکرده و سالم، عقب مانده‌اند. معلمان مدارس ابتدایی در هندوستان دو برابر بیشتر از همتایان آمریکایی خود دانش‌آموز دارند، اما برای تلاش و موفقیت به خوبی مجهز نشده‌اند. تعداد پزشکان در آفریقا بسیار کم است و پزشکان تحصیلکرده بسیار کمتر. تمام نسل‌های کودکان در شرایط آموزشی بد و فقر بهداشتی بزرگ می‌شوند و امکان به‌کارگیری تمام استعدادها و ظرفیت‌های خود در بازار رو به رشد کار در جهان را ندارند.

با این اوصاف است که سیاستگذاران و کارآفرینان در سراسر دنیا به دنبال راه‌هایی هستند که بتوانند از هوش مصنوعی کمک بگیرند. هندوستان هم مشغول ترکیب الگوهای زبانی بزرگ با نرم‌افزار تشخیص گفتار است تا به کشاورزان بی‌سواد این امکان را بدهد تا با استفاده از یک روبات هوش مصنوعی، از وام‌های دولتی بهره‌مند شوند. دانش‌آموزان در کنیا به زودی می‌توانند سوالات‌شان درباره تکالیف مدرسه را از یک چت‌بات بپرسند و این چت‌بات تکالیف آنها را صحیح کرده و به بهبود سطح تحصیلی‌شان کمک کند.

محققان برزیلی در حال آزمایش یک الگوی هوش مصنوعی پزشکی هستند که به کارمندان آموزش ندیده بخش مراقبت‌های اولیه، برای درمان بیماران کمک می‌کند. اطلاعات پزشکی که از سراسر دنیا جمع‌آوری شده و به الگوهای هوش مصنوعی داده می‌شوند، می‌توانند به تشخیص بیماری‌ها کمک کنند.

اگر هوش مصنوعی بتواند به مردم کشورهای فقیرتر کمک کند تا سلامت‌تر شده و بهتر آموزش ببینند، باید همزمان به آنها کمک کند تا سطح رفاه خودشان را هم به مردم کشورهای ثروتمند برسانند.

خبر خوش اینکه این مزایا می‌توانند سریع‌تر از موج‌های اولیه تکنولوژی در سراسر جهان گسترده و رایج شوند. بیش از ۵۰سال طول کشید تا تکنولوژی‌های جدیدی که در اوایل قرن بیستم ابداع شدند، به اغلب کشورهای جهان برسند. در مقابل اما هوش مصنوعی از طریق گجت‌هایی که بسیاری از افراد در کشورهای در حال توسعه همین حالا در اختیار دارند و بسیاری از آنها به زودی در اختیار خواهند گرفت، یعنی گوشی‌های موبایل، گسترش پیدا می‌کند. تا آن زمان استفاده و بهره‌مندی از چت‌بات‌ها بسیار ارزان‌تر خواهد شد.

علاوه بر این‌ها‌، این تکنولوژی می‌تواند با نیازهای محلی متناسب و هماهنگ شود. تا حالا نشانه‌های کمی وجود دارد از اینکه هوش مصنوعی تحت تاثیر برندگان همه‌چیز قرار داشته که به نفع رسانه‌های اجتماعی و شرکت‌های جست‌وجوی اینترنتی آمریکا بوده باشد. این به معنای آن است که کاربردهای مختلف آن می‌توانند شکوفا شوند و به موفقیت برسند. در حال حاضر بعضی از توسعه‌دهندگان در هندوستان الگوهای غربی هوش مصنوعی را گرفته و آنها را به خوبی با داده‌های محلی هماهنگ کرده‌اند تا با جلوگیری از تحمیل هزینه‌های سنگین ابداع الگوهای زبانی، یک سرویس ترجمه زبانی را ارائه کنند.

ایده دیگر هم استفاده از مدل‌های غربی برای ساخت الگوهای کوچک‌تر و ارزان‌تر است. قابلیت‌های محدودتر، به جای توانایی دریافت هر ذره اطلاعات زیر نور خورشید، می‌تواند به خوبی با نیازهای خاص مطابقت داشته باشد. بعید است که یک الگوی هوش مصنوعی پزشکی نیاز به تولید اشعار طنز کوتاه و سرگرم‌کننده به سبک ویلیام شکسپیر به همان صورتی داشته باشد که چت جی‌پی‌تی با موفقیت انجام می‌دهد. با این حال می‌تواند به بهره‌مندی از هوش مصنوعی در روش‌های متنوع‌تر و مفیدتر کمک کند.

بعضی کشورها در حال حاضر به خوبی از هوش مصنوعی بهره‌برداری می‌کنند. مهارت چین در این کار بعد از آمریکاست که به غول‌های تکنولوژی و ثروت غول‌های اینترنتی تکیه دارد. صنعت برون‌سپاری هند ممکن است مختل شود، چون بعضی از امور پشتیبانی توسط هوش مصنوعی انجام می‌شوند؛ با این حال این کشور خانه‌ای برای استارت‌آپ‌های فعال و همچنین میلیون‌ها‌ توسعه‌دهنده تکنولوژی و البته دولتی است که برای استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود زیرساخت دیجیتال خود‌ اشتیاق زیادی دارد.

حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی تصمیم دارند یک صنعت هوش مصنوعی ایجاد کنند و همزمان تمرکز خود را از محوریت نفت بردارند. آنها همین حالا هم سرمایه لازم را در اختیار دارند و حتی مشغول به‌کارگیری افراد بااستعداد و ماهر از کشورهای دیگر هم هستند.

 

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد